From vilified queen to political strategist : Re-evaluating the role and image of Bona Sforza. The Queen’s 1537 response to her critics

[English] This study examines the contrasting historical narratives surrounding Queen Bona Sforza, focusing on her 1537 response to her accusers amidst the noble rebellion. Bona’s tenure as queen consort, notably marked by economic consolidation and assertive political engagement, presents a rich case for examining the dynamics of female leadership in a male- -dominated sphere. The significance of this topic lies in its potential to enrich understanding of gender roles, power dynamics, and historical narrative construction within the field of early modern European history. Despite considerable scholarship on Bona, there remains a gap in research specifically addressing how her own communications – particularly the 1537 letter to royal secretary Samuel Maciejowski – counter contemporary and later historical portrayals, and what this reveals about gendered perceptions of power and authority. This study aims to interrogate these aspects, posing the question: How does this re-reading of Bona’s self-representation in her response to accusations during the 1537 rebellion illuminate the complexities of female rulership and challenge existing historical narratives? In the epistolary analysis this research adopts a gendered lens to assess the juxtaposition between Bona’s portrayal by contemporaries and her own articulation of her role and actions. The findings reveal that Bona’s communications asserted her competence and dedication to statecraft. This analysis challenges the pejorative characterisations of the queen’s actions, suggesting a conscious effort to navigate and contest the gendered constraints imposed upon her rulership. Her management of economic resources, engagement in diplomatic and legal affairs, and the cultivation of a narrative of benevolent yet firm governance emerge as key themes. These findings are significant as they contribute to a nuanced understanding of Bona’s leadership, offering insights into the strategies employed by female rulers to assert authority and influence historical narratives. Moreover, this study highlights the importance of examining communion strategies of historical figures to challenge and expand upon established historical interpretations, enriching the discourse on gender, power, and historiography in the early modern period.

[język polski] Artykuł analizuje kontrastujące narracje historyczne dotyczące królowej Bony Sforzy, koncentrując się na jej odpowiedzi z 1537 r. na zarzuty wobec niej podczas rokoszu szlachty pod Lwowem. Panowanie Bony, znacząco naznaczone konsolidacją gospodarczą i asertywnym zaangażowaniem politycznym, stanowi bogaty przypadek do analizy dynamiki kobiece-go przywództwa w zdominowanej przez mężczyzn sferze. Znaczenie tego tematu leży w jego potencjale do wzbogacenia zrozumienia ról płciowych, dynamiki władzy i konstrukcji narracji historycznych w ramach wczesnonowożytnej historii Europy. Pomimo znacznegodorobku naukowego dotyczącego Bony, w badaniach brakuje szczegółowego odniesienia do jej własnych wypowiedzi, zwłaszcza listu z 1537 r. adresowanego do sekretarza królewskiego Samuela Maciejowskiego, a także do tego, co ujawniają one na temat postrzegań władzy i autorytetu. Celem tekstu jest zbadanie tych aspektów, stawiając pytanie: Jak samo-prezentacja Bony w odpowiedzi na oskarżenia podczas buntu w 1537 r. ukazuje złożoność kobiecego władztwa i kwestionuje istniejące narracje historyczne? Wykorzystując analizę treści listu, autor przyjmuje perspektywę kobiety u władzy, aby ocenić zestawienie między portretem Bony kreowanym przez współczesnych jej ludzi a jej własną artykulacją swojej roli i działań. Wyniki pokazują, że list Bony nie tylko potwierdza jej kompetencje i zaangażowanie w sprawy państwa, ale także kwestionuje pejoratywne charakterystyki jej panowania, sugerując świadome starania w nawigowaniu i przeciwstawianiu się nałożonym na nią ograniczeniom jako kobiecie. Jej strategiczne zarządzanie zasobami gospodarczymi, zaangażowanie w sprawy dyplomatyczne i prawne oraz kreowanie narracji o dobroczynnym, ale stanowczym rządzeniu wyłaniają się jako kluczowe tematy. Te wnioski są istotne, ponieważ przyczyniają się do bardziej zniuansowanego zrozumienia przywództwa Bony, oferując wgląd w strategie stosowane przez kobiety u władzy do zdobycia autorytetu i wpływania na narracje historyczne. Ponadto autor podkreśla znaczenie analizy piśmiennictwa postaci historycznych w celu kwestionowania i rozszerzania ustalonych interpretacji historycznych, wzbogacając dyskurs dotyczący płci, władzy i historiografii w okresie wczesnonowożytnym.

© Darius von Güttner-Sporzyński, licensee University of Lodz – Lodz University Press, Lodz, Poland.

This article is an open access article distributed under the terms and conditions of the Creative Commons Attribution license CC BY-NC-ND 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/)